یکی از مهمترین سختافزارهای لپتاپ که در کیفیت و سرعت عملکرد سیستم نقش بهسزایی دارد، حافظه RAM است. این قطعه که قابلیت ارتقا نیز دارد، همواره مورد نظر کاربران بوده است؛ زیرا با ارتقا و افزایش آن، سرعت سیستم به شکل چشمگیری بیشتر میشود. اما برای اینکه جایگاه و کارکرد RAM را بیشتر بشناسیم، بهتر است با آن آشنا شویم. ضمن اینکه باید انواع رَم را بشناسیم تا برای ارتقای سیستم، درست تصمیم بگیریم. در این مقاله به معرفی انواع رم لپ تاپ پرداختهایم و تفاوت حافظه RAM و حافظه داخلی دستگاه (hard disk drive) را بیان کردهایم.
رم چیست؟ درباره RAM بیشتر بدانید!
واژه RAM مخفف عبارت Random Access Memory میباشد؛ یعنی حافظه دسترسی تصادفی. اما این عبارت به چه معناست؟ رم حافظهای است که صرفا برای پردازش برنامههای در حال اجرای سیستم، توسط پردازنده (CPU) به کار گرفته میشود. در واقع، سی پی یو به عنوان مغز دستگاه، برای اجرای برنامهها، باید اطلاعات مربوط به آنها را بخواند و پردازش کند. جهت انجام این کار، رم اطلاعات موردنظر را که روی هارد داخلی سیستم (HDD, SSD) قرار دارند، در دسترس پردازنده قرار میدهد تا از این طریق آنها را بخواند و اجرا نماید. بنابراین درمییابیم که حافظه رم، یک حافظه نگهداری طولانیمدت نیست؛ بلکه صرفا جهت در دسترس قرار دادن دادهها برای خوانش توسط CPU میباشد.
میزان ظرفیت این حافظه بسته به کاربرد لپتاپ میتواند فرق کند. در سیستمهای حرفهای برای کار بسیار سنگین (مثل طراحی، گرافیک، بازی سهبعدی و…) ممکن است از ۳۲ یا ۶۴ گیگ رم استفاده شود. در سیستمهای معمولی نیز از ۴، ۸ و ۱۶ گیگ رم استفاده میشود. در لپتاپهای قدیمی هم گاهی فقط با یک یا دو گیگ رم سیستم را عرضه میکردند.
تفاوت رم و حافظه داخلی لپ تاپ چیست؟
چنانکه ذکر شد، رم یک حافظه نگهداری طولانیمدت نیست. در حالی که هارد داخلی لپتاپ (hard disk drive) موسوم به HDD و نمونههای جدید حافظه داخلی موسوم به SSD بهعنوان حافظه اصلی بهکار میروند و ممکن است بیشاز یک ترابایت ظرفیت داشته باشند.
به این ترتیب، تفاوت رم و هارد لپتاپ این است که: رم صرفا برای پردازش اطلاعات، دادهها را در اختیار پردازنده میگذارد. بنابراین یک حافظه موقت دسترسی است که ظرفیت آن ممکن است بین ۴ تا ۶۴ گیگابایت (GB) باشد. اما هارد به عنوان حافظه اصلی، همه فایلهای ریز و درشت شما (از فایل word گرفته تا فیلم و…) را در خود جای میدهد و ظرفیت بسیار بیشتری دارد.
آشنایی با انواع رم لپ تاپ
چنانکه ذکر شد، نقش رم در سرعت و کیفیت عملکرد پردازش بسیار زیاد است. از آنجا که این قطعه، معمولا یکی از قطعات قابلارتقای سیستم است، خوب است دربارهاش بیشتر بدانیم. برای انتخاب RAM مناسب، معمولا اطلاعاتی به عنوان راهنمای خرید رم لپ تاپ در اختیار کاربران قرار میگیرد؛ اطلاعاتی که به آنها برای ارتقای لپتاپ کمک میکند.
مهمترین ویژگیهای RAM برای دستهبندی انواع رم لپ تاپ
انواع رم لپ تاپ بر مبنای ویژگیهای مختلفی دستهبندی میشوند. مهمترین شاخصهایی که موجب تمایز انواع RAM میشوند، عبارتاند از:
- نحوه قرار گرفتن RAM روی مادربرد
- رم یک لبه و رم دو لبه
- نسلهای مختلف RAM
- سایر ویژگیها (سرعت، ولتاژ و…)
در ادامه به توضیح هر یک از این موارد خواهیم پرداخت.
نحوه قرار گرفتن RAM روی مادربرد
رم به دو صورت روی mother board قرار میگیرد: یا از طریق لحیمکاری به آن متصل میشود، یا به صورت مجزا و مستقل روی اسلات (پورت اتصال به مادربرد) مینشیند. بدیهی است که مدل اول (که با لحیمکاری به مادربرد متصل میشود) قابلیت ارتقا ندارد. به این نوع رم، آنبرد (onboard) میگویند. اما رم مستقل و مجزا (non onboard) قابلارتقاست. در ادامه مدلهای مختلف این نوع رم را که قابلیت ارتقا دارند، معرفی کردهایم.
رم یک لبه و رم دو لبه
نسل قدیمیتر رمهای قابل ارتقا، دارای یک لبه برای قرار گرفتن روی اسلات مادربرد بود. به این نوع رم single data rate میگفتند. (SDR) اما نسلهای بعدی که دارای دو لبه برای اتصال بودند، سرعت انتقال داده و عملکردشان نیز دو برابر است. برای قرار گرفتن این نوع رم، یک نوع اسلات با دو دهنه و دو رنگ آبی و سفید طراحی شده است. به این نوع رم، double data rate میگویند. (DDR) در ادامه به معرفی نسلهای مختلف رم DDR پرداختهایم.
نسلهای مختلف انواع RAM لپ تاپ
نمونه کاربردی رمهای قابلارتقا در مدلهای امروزی، از نوع رمهای DDR هستند که تا نسل پنجم توسعه یافتهاند. به این ترتیب شاهد تولید و تکامل نسلهای DDR، DDR2، DDR3، DDR4 و DDR5 بودهایم.
طی فرایند تولید نسلهای جدید، شاهد، افزایش سرعت (کلاک پالس)، بهبود عملکرد، بهینه شدن مصرف و… بودهایم. در ادامه به ویژگیهای مختلفی که در انواع رم لپ تاپ میتوان برشمرد، اشاره کردهایم.
سایر ویژگیها (سرعت، ولتاژ و…)
علاوه بر آنچه تا به اینجا به عنوان مهمترین وجوه تمایز انواع RAM بدان اشاره شد، ویژگیهای دیگری نیز وجود دارد.
۱ـ حجم (ظرفیت): چنانکه ذکر شد، میزان ظرفیت در بهبود عملکرد و افزایش سرعت مؤثر است. در لپتاپهای امروزی، این میزان به فراخور نوع کاربری بین ۴ تا ۱۶ گیگابایت (برای کاربران معمولی) و ۳۲ تا ۶۴ GB (برای کاربران حرفهای) میتواند افزایش پیدا کند.
۲ـ ولتاژ رم: هرچه میزان ولتاژ RAM برای کارکرد آن پایینتر باشد، قاعدتا مصرف بهینهتر میشود؛ علاوه بر این، با کم شدن حرارت داخل دستگاه، استهلاک کمتر میشود و از مشکلات احتمالی مثل صدای زیاد فن نیز جلوگیری میشود. میزان ولتاژ در انواع قدیمی به حدود ۳ ولت هم میرسیده است؛ اما در DDR5 به ۱.۱ ولت رسیده است.
۳ـ فرکانس و سرعت رم: از این شاخص با عنوان کلاک پالس یا سرعت bus نیز یاد میشود. قاعدتا هر چه این سرعت بیشتر باشد، سرعت عملکرد (بر مبنای مگاهرتز) و سرعت انتقال داده (بر مبنای مگابایت بر ثانیه) بیشتر میشود. این میزان با دو عدد پشت سر هم نمایش داده میشود. عدد اول سرعت عملکرد بر مبنای مگاهرتز است و عددم دوم که با PC ارائه میشود، سرعت انتقال داده است. برای مثال در رم DDR5 این شاخص بدین صورت نمایش داده میشود:
4800 (MHz) 38400
حرف آخر: مشورت درست = بهترین انتخاب
ارتقای لپتاپ، اقدام مهمی است که میتواند به بهبود تجربه کاربری شما از لپتاپ منجر شود. پس با گرفتن مشورت درست بری انجام این کار، بهترین اقدام ممکن را انجام دهید. در این راستا میتوانید با انتخاب بهترین مدل از انواع رم لپ تاپ، منجر به افزایش سرعت پردازش و بهبود عملکرد سیستم شوید. امید است با به کار بستن مقالات آموزشی، از بروز مشکلاتی که باعث تعمیرات لپتاپ میشوند، جلوگیری کنید.