چطور از سوختگی نمایشگر یا Burn in جلوگیری کنیم؟

بعضی اصطلاحات ظاهر ترسناکی دارند! مثلا همین سوختگی نمایشگر! ممکن است تصور کنید مقصود از سوختگی صفحه نمایش لپ‌تاپ، یک مشکل الکتریکی سخت‌افزاری است که منجر به کار نکردن آن می‌شود. اما مقصود از اصطلاح سوختگی نمایشگر Burn in، صرفا سوختگی پیکسل است؛ سوختگی پیکسل در قالب ایجاد پیکسل‌های سوخته یا فرسوده نمایان می‌شود. به تبع بروز پیکسل سوخته، ممکن است اختلالاتی از قبیل هاله مانیتور و شبح تصویر نیز در نمایشگر لپ‌تاپ ایجاد ‌شود. در این مقاله ضمن پرداختن به این موضوعات، درباره نحوه جلوگیری از بروز مشکل Screen Burn In، مطالبی ارائه داده‌ایم.

مقصود از سوختگی صفحه نمایش چیست؟

سوختگی نمایشگر لپ‌تاپ به واسطه ایجاد پیکسل‌های سوخته حاصل می‌شود. حال این سوال مطرح می‌شود که: «پیکسل سوخته چیست؟»

پیکسل سوخته مانیتور، پیکسلی است که هیچ نور و رنگی را بازتاب نمی‌دهد و به شکل یک نقطه سیاه نمایان می‌شود. مشکل بزرگ این است که پیکسل سوخته، عموما با راهکارهای نرم‌افزاری اصلاح نمی‌شود و لزوما نیاز به تعمیر یا تعویض صفحه نمایش لپ‌تاپ دارد. برای پی بردن به ماهیت پیکسل سوخته، بهتر است ضمن شناخت آن، تفاوتش را با پیکسل مرده (فرسوده) نیز در نظر داشته باشیم.

پیکسل مرده یا فرسوده، مانند پیکسل سوخته لپ تاپ، رنگ یا نوری را که باید، نمایش نمی‌دهد؛ با این تفاوت که پیکسل مرده لپ‌تاپ علاوه بر رنگ سیاه، ممکن است به صورت نقطه سفید نیز روی نمایشگر ظاهر شود.

چه عواملی باعث ایجاد پیکسل سوخته می‌شوند؟

پیش از آنکه در باب مهم‌ترین راهکارها برای جلوگیری از سوختگی نمایشگر burn in توضیح دهیم، بهتر است بدانیم که: چه عواملی باعث ایجاد پیکسل سوخته می‌شوند؟ زیرا با پی بردن به ماهیت پیکسل‌های معیوب، بهتر می‌توانیم به تشخیص پیکسل سوخته و جلوگیری از ایجاد آن بپردازیم.

در وهله نخست، این مسئله به ساختار پنل‌های LCD، LED و… بستگی دارد. مانیتورهای LCD متشکل از میلیون‌ها پیکسل مستقل و منفرد هستند. هر پیکسل به نوبه خود به سه زیرشاخه تقسیم می‌شود که مسئول نمایش رنگ‌های قرمز، سبز و آبی (RGB) می‌باشد. ایجادِ اختلال در این پیکسل‌ها موجب می‌شود که آن‌ها نتوانند وظیفه خود را به درستی انجام دهند و رنگ مورد نظر را نمایش دهند. اما این پیکسل‌ها در شرایط خاصی آسیب می‌بینند. در این میان می‌توان به مواردی از قبیل ضربه و فشار نامتعارف به صفحه نمایش یا عوامل محیطی (مثل وجود حرارت و رطوبت غیرعادی) اشاره کرد.

راهکارهای اساسی برای پیشگیری از سوختگی نمایشگر Burn in

اگر پیکسل‌های معیوب، اصلاح و تعمیر نشوند، ممکن است تعداد آن‌ها زیاد شود و سطح بیشتری از صفحه‌نمایش درگیر شود. زیاد شدن تعداد پیکسل‌های سوخته، مستقیما به نحوه استفاده از آن بستگی دارد. استفاده طولانی و بی‌وقفه از سیستم و روشن ماندن مانیتور، می‌تواند به این مشکل دامن بزند. تنظیمات نامناسب مانیتور، مصرف برق و حرارت محیطی نیز می‌تواند موجب ازدیاد پیکسل‌های سوخته شود. بنابراین بهتر است برای جلوگیری از ایجاد و زیاد شدن پیکسل سوخته لپ تاپ، اقداماتی جهت بهینه‌سازی تنظیمات انجام داد. در ادامه مهم‌ترین راهکارها برای جلوگیری از بروز و افزایش این اختلال را ذکر می‌کنیم.

انتخاب مناسب

استفاده از صفحه نمایش OLED به جای نمایشگر LCD برای جلوگیری از این مشکل مؤثر است. تنظیمات مناسب نور و همچنین خاموش کردن نمایشگر هنگامی که از سیستم استفاده نمی‌شود نیز می‌تواند برای پیشگیری از این مشکل مفید باشد.

تنظیمات نرم‌افزاری

انتخاب تنظیمات مناسب برای کاستن از بار فشار بر پیکسل‌ها نیز راهکار دیگری است که به جلوگیری از بروز این مشکل کمک می‌کند. همچنین استفاده مداوم از رزولوشن بالا می‌تواند موجب بروز پیکسل سوخته شود. بنابراین با دوری از این کار و تنظیمات مناسب رزولوشن، می‌توانید جلوی بروز مشکلات بیشتر را بگیرید.

توصیه‌های عمومی

چنانکه ذکر شد، بیش از حد روشن ماندن صفحه نمایش یکی از عوامل ایجاد پیکسل‌های سوخته و فرسوده است. بنابراین با رعایت کردن توصیه‌های عمومی درباره زمان و نحوه استفاده از نمایشگر، از بروز مشکلاتی همچون سوختگی نمایشگر Burn in جلوگیری کنید.

مشکلات مشابه سوختگی نمایشگر Burn in

بروز بعضی اختلالات دیگر نیز وضعیتی مشابه حالت سوختگی پیکسل را در صفحه نمایش لپ‌تاپ ایجاد می‌کند. نمونه بارز آن‌ها ایجاد هاله صفحه نمایش و شبح تصویر است. در ادامه با این دو مورد بیشتر آشنا می‌شویم.

هاله صفحه نمایش و شبح تصویر چه هستند و چه تفاوتی با هم دارند؟

گاهی هنگام کار با لپ‌تاپ متوجه نقطه‌های سفید نورانی می‌شوید؛ ممکن است این نقاط در حاشیه تصاویر قرار داشته باشند. گاهی نیز ممکن است هنگام بازی‌هایی که نرخ فریم (frame rate) بالایی دارند، در امتداد حرکت سوژه‌ها، سایه (شَبَح) آن‌ها را مشاهده کنید. به هر حال هر یک از این موارد دلایل خود را دارند؛ ولی به‌صورت کلی از آنها با عنوان هاله مانیتور یاد می‌شود. البته به لحاظ ماهوی، هاله صفحه نمایش و شبح تصویر تفاوت دارند.

هاله تصویر یا به عبارت دیگر بلومینگ (blooming) یکی از مشکلاتی است که در تصویر مانیتور، ایجاد اختلال می‌کند. اما شبح تصویر مشکل دیگری است که ممکن است هنگام طراحی، انجام کارهای گرافیکی و بازی با کامپیوتر با آن مواجه شده باشید. به این صورت که در تصویر، ناخواسته با لبه‌های سفیدِ سوژه‌ها مواجه می‌شوید و یا در پس‌زمینه مشکلی ایجاد می‌شود.

چگونه می‌توانیم از ایجاد هاله مانیتور جلوگیری کنیم؟

جهت جلوگیری از بروز هاله مانیتور و شبح تصویر، راهکارهای مختلفی وجود دارد. برای پیشگیری از شبح (ghosting) می‌توان گزینه anti-aliasing را خاموش کرد و یا از رنگ‌های پس‌زمینه واقعی استفاده نمود؛ به‌خصوص برای کسانی که کار طراحی گرافیک انجام می‌دهند. علاوه بر این یک‌سری تنظیمات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری نیز مفید واقع می‌شود.

همچنین می‌توان با استفاده از تنظیمات نرم‌افزاری مناسب، از بروز این مشکل جلوگیری کرد. مثلا با اصلاح تنظیمات در کنترل پنل انویدیا (Nvidia) اثر هاله لپ‌تاپ کاهش می‌یابد. برای این کار باید حداکثر نرخ فریم (frame rate) را برگزید تا از تصاویری که سرعت بالایی دارند، پشتیبانی شود.

فعال نمودن overdrive نیز راهکار دیگری است که برای از بین بردن این مشکل پیشنهاد می‌شود؛ برای این کار باید پس از ورود به تنظیمات on screen display، گزینه مربوط به overdrive را فعال کنید. همچنین با بازدید از سایت ScreenBurnFixer.com می‌توانید صفحه نمایش خود را بررسی کنید.

کلام آخر: با یک انتخاب درست، خودت رو راحت کن!

استفاده از تنظیمات مناسب و کاربردی صحیح باعث می‌شود که از بروز مشکلات صفحه نمایش (مثل سوختگی نمایشگر Burn in یا هاله و شبح تصویر) جلوگیری شود. اما یک اقدام اساسی دیگر وجود دارد:‌

لپ‌تاپ یا مانیتور سیستم را متناسب با نوع فعالیت خود انتخاب کنید!

یه این ترتیب اگر به کارهایی مانند تدوین یا طراحی گرافیکی اشتغال دارید، یا یک گیمر حرفه‌ای هستید، باید در انتخاب خود بیشتر دقت کنید. برای مثال ممکن است به فراخور فعالیت حرفه‌ای‌تان، بهتر باشد از لپ‌تاپی استفاده کنید که به تکنولوژی ComfyView مجهز باشد. پس ضمن رعایت توصیه‌های کاربردی، در گام نخست و پیش از خرید لپ‌تاپ، با بررسی‌های لازم، بهترین گزینه ممکن را متناسب با کارتان انتخاب کنید.