مانیتور لپ‌تاپ، دروازه دسترسی ما به کلیه داده‌ها و اطلاعاتی است که در سیستم موجود است و بدان نیاز داریم. از این رو، به وجود آمدن هر گونه مشکلی در آن، کاربری ما را با اختلال مواجه می‌کند. یکی از مشکلات شایعی که در صفحه نمایش لپ‌تاپ (اعم از LCD، LED و یا IPS) ایجاد می‌شود، پیکسل سوخته است. در این مقاله ضمن پرداختن به تعریف پیکسل سوخته لپ تاپ، مطالبی درباره نحوه تعمیر و چگونگی جلوگیری از زیاد شدن پیکسل سوخته، ارائه داده‌ایم.
پیکسل سوخته لپ تاپ چیست و با چه علائمی ظاهر می‌شود؟
در اصطلاح، پیکسل سوخته مانیتور، پیکسلی است که هیچ نور و رنگی را بازتاب نمی‌دهد و به شکل یک نقطه سیاه نمایان می‌شود. مشکل بزرگ این است که پیکسل سوخته، عموما با راهکارهای نرم‌افزاری اصلاح نمی‌شود و لزوما نیاز به تعمیر یا تعویض صفحه نمایش لپ‌تاپ دارد. اما درک ماهیت پیکسل سوخته جهت جلوگیری و تعمیر آن، اهمیت دارد.
پیکسل مرده چیست و چه تفاوتی با پیکسل سوخته لپ تاپ دارد؟
علاوه بر مقوله پیکسل سوخته، باید درباره پیکسل‌های فرسوده و مرده نیز توضیح دهیم؛ این نوع پیکسل‌ها نیز مانند پیکسل سوخته لپ تاپ، رنگ یا نوری را که باید، نمایش نمی‌دهند؛ با این تفاوت که پیکسل مرده لپ‌تاپ علاوه بر رنگ سیاه، ممکن است به صورت نقطه سفید روی صفحه لپ‌تاپ ظاهر شود.
چرا انواع پیکسل سوخته و مرده روی صفحه نمایش لپ‌تاپ ایجاد می‌شوند؟
سوالی که برای جلوگیری از بروز این مشکل به ذهن متبادر می‌شود این است که: «اساسا چرا پیکسل‌های سوخته و مرده به صورت نقطه سفید یا سیاه روی مانیتور ایجاد می‌شوند؟» با پی بردن به ماهیت پیکسل‌های معیوب، بهتر می‌توانیم به تشخیص پیکسل سوخته بپردازیم.
این مسئله به ساختار پنل‌های LCD، LED و… بستگی دارد. مانیتورهای LCD متشکل از میلیون‌ها پیکسل مستقل و منفرد هستند. هر پیکسل به نوبه خود به سه زیرشاخه تقسیم می‌شود که مسئول نمایش رنگ‌های قرمز، سبز و آبی (RGB) هستند. ایجادِ اختلال در این پیکسل‌ها موجب می‌شود که نتوانند وظیفه خود را به درستی انجام دهند و رنگ مورد نظر را نمایش دهند.
در ادامه به مهم‌ترین عوامل ایجاد پیکسل سوخته لپ تاپ اشاره می‌کنیم.
ضربه و فشار نامتعارف به صفحه نمایش
وارد شدن فشار بیش از حد به واسطه ضربه و… می‌تواند منجر به اختلال در ترانزیستورها در لایه الکترود شفاف شود. به این ترتیب چرخش مایع کریستالی مانیتور متوقف می‌شود و نور از لایه RGB عبور نمی‌کند. در نتیجه پیکسل‌ها نمی‌توانند رنگ مورد نظر را انتقال دهند و به صورت تاریک و بی‌رنگ ظاهر می‌شوند.
عوامل محیطی
وجود حرارت و رطوبت غیرمتعارف در محیط، می‌تواند به مانیتور و صفحه نمایش لپ‌تاپ آسیب بزند. به تبع این آسیب، ممکن است مشکل پیکسل سوخته نیز بروز پیدا کند.
کیفیت تولید نمایشگر
مسائل فنی و کیفی در تولید صفحه نمایش لپ‌تاپ نیز می‌تواند منجر به بروز مشکل پیکسل سوخته لپ تاپ شود. برای مثال وجود ایراد در برش لایه‌های فیلم RGB یا نقص در نحوه اتصال بورد ویدئویی، می‌تواند اختلالات مربوط به پیکسل سوخته را تشدید کند.
آیا تعمیر پیکسل سوخته لپ تاپ ممکن است؟
پس از بروز این مشکل، مهم‌ترین نگرانی هزینه تعمیر پیکسل سوخته لپ تاپ است. البته پیش از آن، این سوال مطرح می‌شود که آیا اساسا امکان تعمیر پیکسل سوخته مانیتور وجود دارد یا خیر؟
نظر به اینکه کاربران لپ‌تاپ به‌صورت روزانه از سیستم خود استفاده می‌کنند، ایجاد این مشکل، کار روزمره ایشان را مختل می‌کند. بنابراین فورا باید برای تعمیر صفحه نمایش لپ‌تاپ خود اقدام کنند. زیرا این نگرانی نیز وجود دارد که در صورت نادیده گرفتن مشکل ایجادشده، پیکسل‌های سوخته زیاد شوند.
اگر پیکسل‌های صفحه نمایش لپ‌تاپ شما سوخته است، پیش از اقدام به تعمیر یا تعویض صفحه نمایش، می‌توانید چند راه‌حل را امتحان کنید. در ادامه به برخی از این موارد اشاره خواهیم کرد.
استفاده از نرم‌افزارهای تخصصی
یکی از روش‌های مؤثر و مفید جهت بازیابی و اصلاح پیکسل‌های سوخته، به کار گرفتنِ نرم‌افزارهای تخصصی برای بازیابی است. هرچند پیکسل‌های سوخته در موارد بسیاری قابل‌تعمیر نیستند؛ اما ممکن است در مراحل اولیه بروز مشکل، بازیابی شوند.
فشار و حرارت
با توجه به اینکه گاهی مشکل پیکسل سوخته لپ تاپ، خود به خود حل می‌شود، برای به کار بستنِ برخی راهکارها نباید زیاد عجله کرد. در نظر داشته باشید که به کار گرفتن برخی راهکارها، ممکن است صرفا به صورت موقتی مشکل را حل کند. علاوه بر این، شاید بعضی اقدامات وضعیت را بدتر کند. بنابراین برای به کار بستنِ آن‌ها (ازجمله همین شیوه فشار و حرارات) با احتیاط عمل کنید!
اگر پیکسل سوخته از طریق سایر روش‌ها حل نشد، می‌توانید این روش را با احتیاط، مورد آزمایش قرار دهید. به این صورت که نوک یک مداد را با یک پارچه نرم بپوشانید و چند ثانیه (۷ یا ۸ ثانیه) روی صفحه نمایش (قسمتی که پیکسل سوخته دارد) با نیروی متوسط فشار دهید. همچنین می‌توانید یک پارچه حرارت‌داده‌شده را روی قسمت معیوب برای چند ثانیه نگه دارید. به این ترتیب ممکن است پیکسل‌های خراب (سوخته و فرسوده) مجددا فعال شوند.
آیا پیکسل سوخته مانیتور زیاد می‌شود؟
درصورتی‌که پیکسل‌های سوخته و معیوب، اصلاح و تعمیر نشوند، این نگرانی وجود دارد که تعداد آن‌ها زیاد شود و سطح بیشتری از صفحه‌نمایش درگیر شود. اما زیاد شدن تعداد پیکسل‌های سوخته، مستقیما به نحوه استفاده از آن بستگی دارد. استفاده طولانی و بی‌وقفه از سیستم و روشن ماندن مانیتور، می‌تواند به این مشکل دامن بزند. تنظیمات نامناسب مانیتور، مصرف برق و حرارت محیطی نیز می‌تواند موجب ازدیاد پیکسل‌های سوخته شود. بنابراین بهتر است برای جلوگیری از زیاد شدن پیکسل سوخته لپ تاپ، اقداماتی جهت بهینه‌سازی تنظیمات انجام داد.
چه تعداد پیکسل سوخته عادی است؟
سوالی که اکثر کاربران با آن مواجه هستند این است که چه تعداد پیکسل سوخته رایج و عادی بشمار می‌رود و در صورت مواجه شدن با آن، نیازی به اقدام خاصی نیست. طبق بررسی‌های انجام شده از شرکت‌هاس سازنده صفحه‌نمایش، تا سه عدد پیکسل سوخته جز فناوری ساخت صفحه‌نمایش بشمار می‌رود و این بدین معنی است که در برخی صفحه‌های نمایش شما با یک پیکسل سوخته مواجه می‌شوید که در این مواقع نیازی به نگرانی است اما اگر تعداد این پیکسل‌ها بیش از 3 شود آنگاه باید از صفحه‌نمایش لپ‌تاپ بیشتر مراقبت کنید تا مشکلی برای آن بوجود نیاید.
مهم‌ترین نکات برای پیشگیری از ایجاد و ازدیاد پیکسل سوخته لپ تاپ
چنانکه ذکر شد، عوامل مختلفی وجود دارد که منجر به بروز مشکل پیکسل سوخته و فرسوده می‌شود. همچنین ممکن است به خاطر شرایط محیطی و استفاده بی‌وقفه، تعداد این پیکسل‌ها بیشتر شود. در ادامه مهم‌ترین راهکارها برای جلوگیری از بروز و افزایش این اختلال را ذکر می‌کنیم.
انتخاب درست
استفاده از صفحه نمایش OLED به جای نمایشگر LCD برای جلوگیری از این مشکل مؤثر است. تنظیمات مناسب نور و همچنین خاموش کردن نمایشگر هنگامی که از سیستم استفاده نمی‌شود نیز می‌تواند برای پیشگیری از این مشکل مفید باشد.
تنظیمات نرم‌افزاری
انتخاب تنظیمات مناسب برای کاستن از بار فشار بر پیکسل‌ها نیز راهکار دیگری است که به جلوگیری از بروز این مشکل کمک می‌کند. همچنین استفاده مداوم از رزولوشن بالا می‌تواند موجب بروز پیکسل سوخته شود. بنابراین با دوری از این کار و تنظیمات مناسب روزولوشن، می‌توان جلوی بروز مشکلات بیشتر را بگیرید.
مشکلات مشابه صفحه نمایش
ممکن است هنگام استفاده از لپ‌تاپ، با مشکلات مشابه دیگری در مانیتور یا نمایشگر سیستم مواجه شوید. یکی از این مشکلات هاله مانیتور (blooming) است که گونه‌های دیگری از جمله شبح تصویر (ghosting) را نیز در بر می‌گیرد. این اختلالات هم مانند پیکسل‌های فرسوده، در مانیتور ظاهر سوختگی ایجاد می‌کنند. (screen burn in)
برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، می‌توانید مقاله «هاله تصویر در مانیتور چیست؟» را بخوانید.
با صفحه‌نمایشِ لپ‌تاپ مهربان باشید!
حرف آخر اینکه: برای جلوگیری از بروز مشکلاتی از قبیل پیکسل سوخته در صفحه نمایش، باید از لپ‌تاپ خود درست استفاده کنید. به این ترتیب که ضمن تنظیم صحیح آپشن‌های مربوط به مانیتور، هنگامی که از آن استفاده نمی‌کنید، صفحه نمایش را روشن نگذارید. با به کار بستن نکاتی که در این مقاله بدان اشاره کردیم، از بروز مشکلات مربوط به مانیتور جلوگیری کنید.
