بیت لاکر چیست؟ آموزش باز کردن قفل BitLocker + چند توصیه طلایی

یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های کاربران لپ‌تاپ این است که کسی نتواند به داده‌ها و اطلاعاتشان دسترسی پیدا کند. از این رو برای ورود به ویندوز، هر کاربری می‌تواند رمز ورودی خودش را داشته باشد. ممکن است برای یک لپ‌تاپ بیشتر از یک حساب کاربری (user account) ساخته شود و چند نفر از آن استفاده کنند؛ اما هر یک از این یوزرها، رمز اختصاصی خود را خواهد داشت و نخواهد توانست به اطلاعات فرد دیگر دسترسی پیدا کند. اما علاوه بر رمز ورودی ویندوز، از ویندوز ویستا به بعد، مایکروسافت یک قابلیت جدید برای رمزنگاری داده‌ها ارائه کرد؛ قابلیتی با عنوان: «بیت لاکر»/ «BitLocker». مسئله مهم درباره استفاده از این آپشن رمزنگاری، ریسک‌هایی است که به دنبال دارد. در این مقاله ضمن پرداختن به این موضوع، درباره نحوه باز کردن قفل BitLocker توضیح داده‌ایم.

بیت لاکر چیست؟

چنانکه ذکر شد، بیت لاکر قابلیتی است که به صورت یک برنامه رمزنگاری در ویندوز ارائه شده است. استفاده از بیت لاکر در ویندوز ۷، ۸، ۱۰ و ۱۱ تقریبا مشابه است و این آپشن اساسا در کنترل پنل (control panel) قرار گرفته است. با کمک BitLocker می‌توانید هر یک ازدرایوهای سیستم خود و یا حتی درایوهای خارجی (انواع هارد اکسترنال) را رمزگذاری کنید.

برای دسترسی به این آپشن کافی است وارد control panel شوید؛ سپس از بین گزینه‌های all control panel items، آیتم BitLocker drive encryption را انتخاب کنید. شایان ذکر است، اگر پس از ورود به فضای کنترل پنل، صفحهall control panel items را مشاهده نمی‌کنید، طبق این دستور عمل کنید:

از قسمت بالای سمت راست صفحه کنترل پنل، حالت view by را از category به یکی از دو گزینه دیگر (large icon یا small icon) تغییر دهید. پس از ورود به گزینه BitLocker drive encryption، تصویر آیکون هر یک از درایوهای خود را مشاهده خواهید کرد. (برای مثال درایو C، D و…) حال می‌توانید برای روشن کردن بیت لاکر، روی گزینه turn on BitLocker کلیک کنید.

راه دیگر دسترسی به این آپشن که ساده‌تر هم هست، رفتن به فضای my computer و راست کلیک روی درایو مورد نظر است. سپس می‌توانید گزینه turn on BitLocker را بزنید و با قرار دادن رمز، فرایند رمزنگاری را شروع کنید. اما برای انجام این کار، هرگز عجله نکنید!

برای روشن کردن بیت لاکر، عجله نکنید!

روشن کردن این گزینه برای هر درایو، ریسک‌هایی دارد؛ ریسک‌هایی که ممکن است بعدا کارتان را به مقوله پردردسر باز کردن قفل BitLocker بکشاند. پیش از آنکه به ریسک‌های روشن کردن این آپشن بپردازیم، باید به نکته دیگری نیز اشاره کنیم: اینکه برای فعال شدن بیت لاکر روی ویندوز، باید TPM روی مادربرد شما قرار گرفته باشد.

TPM چیست؟

تی پی ام (trusted platform module) نوعی میکروچیپ (چیپست) است که برای تأمین امنیت سخت‌افزاری روی مادربرد قرار می‌گیرد. برای اینکه بیت لاکر عملکرد صحیح داشته باشد، به TPM مناسب با سیستم نیاز است. مثلا در ویندوز ۷، حداقل باید از نسخه ۱.۲ تی پی ام روی دستگاه قرار گرفته باشد؛ وگرنه یا با ارور روبه‌رو می‌شوید، یا فرایند رمزنگاری ناقص انجام می‌شود و دردسرها شروع می‌‌شود.

ریسک‌های فعال‌سازی BitLocker

اما چنانکه ذکر شد، فعال‌سازی BitLocker می‌تواند ریسک‌هایی به همراه داشته باشد؛ برای مثال:

• اگر رمز و کد ریکاوری را فراموش کنید، داده‌هایتان را از دست می‌دهید.
• برنداشتن بیت لاکر قبل از نصب ویندوز هم ممکن است ضمن اختلال در فرایند نصب، داده‌ها را از بین ببرد.
• در صورت مشکل داشتن درایو مورد نظر، ممکن است رمزنگاری به مشکل بخورد و نتوانید آن را باز کنید.

به این ترتیب مشاهده می‌کنید که اقدام برای رمزنگاری درایوها از این طریق، ممکن است منجر به از دست رفتن اطلاعات شود. در صورت بروز چنین مشکلی، باید برای باز کردن قفل BitLocker اقدام کنید. اما پیش از آنکه کار به آنجا بکشد، باید هنگام فعال کردن بیت لاکر، شرایطی را رعایت کنید.

آنچه هنگام فعال کردن قفل BitLocker باید در نظر داشته باشید…

 برای اینکه رمزنگاری درایوها برای شما دردسرساز نشود، بهتر است نکاتی را هنگام این پروسه در نظر داشته باشید:

• اطمینان از هماهنگی و پشتیبانی: از اینکه نسخه ویندوز شما و آپشن بیت لاکر هماهنگ هستند اطمینان حاصل کنید. همچنین از مناسب بودن TMP مطمئن شوید.
• سلامت درایوها: مطمئن شوید که درایو مورد نظر و هارد دستگاه سالم هستند. سالم نبودن هارد ممکن است با ایجاد اختلال در رمزنگاری، بعدا دردسرساز شود.
• صبر کنید تا فرایند کامل شود: پروسه رمزنگاری وقتی کامل می‌شود که برنامه، با عبارت completed خبر از کامل شدن پروسه رمزنگاری بدهد.

اگر درباره صحت و چگونگی هر یک از این موارد شک دارید، از تکنسین حرفه‌ای کمک بگیرید. اما فارغ از همه این قضایا، اصل مسئله اینجاست که: در صورت فراموش کردن رمزی که هنگام فعال‌سازی BitLocker می‌گذاریم، چگونه باید برای باز کردن قفل BitLocker اقدام کرد؟

راهکارهای باز کردن قفل BitLocker

اگر password یا رمزی را که هنگام رمزنگاری قرار دادیم فراموش کنیم، چه باید کرد. اینجاست که این سوالات مطرح می‌شود:

آیا برداشتن قفل درایو BitLocker ممکن است؟ غیرفعال کردن بیت لاکر چگونه صورت می‌گیرد؟ در ادامه مقاله به آموزش شکستن قفل درایو بیت لاکر پرداخته‌ایم.

با توجه به گزینه‌هایی که ابتدای رمزنگاری انتخاب می‌کنیم، راهکارهایی به ما داده می‌شود. برای مثال می‌توانیم کلید بازیابی را به صورت یک فایل ریکاوری (recovery) ذخیره کنیم و در صورت لزوم آن را اجرا کنیم. یا اینکه می‌توانیم از رمز بازیابی پرینت بگیریم. با این اوصاف بهتر است اگر اصرار داریم که BitLocker را فعال کنیم، برای اولین بار در کنار یک فرد حرفه‌ای این فرایند را آغاز کنیم. به هر حال، راه‌های بازیابی رمز و شکستن قفل بیت لاکر عبارت‌اند از:

• ذخیره‌سازی رمز بازیابی: این رمز را به صورت فایل، یا فایل اجرایی (روی فلش) و یا به صورت پرینت ذخیره کنید.
• حساب مایکروسافت: می‌توانید اطلاعات ورود یا بازیابی را روی حساب مایکروسافت خود ذخیره کنید و بعدا با استفاده از آن وارد شوید.
• برداشتن رمز BitLocker به صورت عادی: بدیهی است که از همان طریقی که رمز BitLocker را فعال کرده‌اید (یعنی کنترل پنل یا کلیک راست روی درایو) می‌توانید آن را غیرفعال کنید؛ اما به یک شرط! به این شرط که اساسا سیستم روشن شود. اگر با وجود ایجاد مشکل برای قفل BitLocker یک درایو، سیستم روشن می‌شود، می‌توانید این کار را انجام دهید. ضمن اینکه از این طریق می‌توانید بیت لاکر درایو خارجی (external) را نیز آف کنید.
• استفاده از نرم‌افزارهای مخصوص: با استفاده از نرم‌افزارهایی مثل درایو بیتلاکر نیز کمی شانس دارید که قفل بیت لاکر را باز کنید.

چند توصیه طلایی درباره قفل BitLocker

با استفاده از آنچه در این مقاله گفتیم، می‌توانید برای باز کردن قفل BitLocker اقدام کنید. اما خوب است پیشاپیش این نکات را در نظر داشته باشید که:

• قبل از آنکه بخواهید برای پاک کردن نسخه ویندوز و ارتقای آن اقدام کنید، در صورت روشن بودن رمز بیتلاکر، حتما آن را خاموش کنید!
• هر کاربری تحت هر شرایطی باید از مهم‌ترین داده‌های خود نسخه پشتیبان (backup) تهیه کرده باشد.
• شاید واقعا لازم نباشد برای درایوها رمز بگذارید. اگر در این زمینه خیلی حساس نیستید، می‌توانید به همان رمز ورودی ویندوز بسنده کنید.

حرف آخر: زیاد سخت نگیر!

چنانکه ذکر شد، لازم نیست برای فعال کردن قفل بیت لاکر، خیلی حساسیت به خرج دهید؛ شاید رمز ورودی ویندوز، به‌تنهایی برای شما کافی باشد! به هر حال بهتر است با رعایت نکات پیشگیرانه، جلوی بروز مشکلاتی را که منجر به آسیب دیدن سیستم و تعمیرات لپ‌تاپ می‌شوند، بگیرید.